Er spelen in de internationale Corona-discussie over het wel of niet verplichten van het dragen van mondkapjes in het openbare gebied twee psychologische processen. Het eerste heeft te maken met de culturele verschillen tussen landen. Het tweede met het psychologisch verschil tussen specialisten en hoe de psychologische samenstelling van de bevolking van één land daar naar kijkt.
De psychologische verschillen tussen landen zijn onder andere in kaart gebracht door de onlangs overleden professor Hofstede. DISCvision heeft de data van Hofstede over verschillende culturen gekoppeld aan de DISC leefstijlen. Individualisme versus Collectivisme, als basis voor de ordening van de samenleving, bepaalt de X-as. Voor de Y-as gebruiken we twee assen. Enerzijds de sterke vermijding van onzekerheden versus de zwakke noodzaak om onzekerheden te vermijden. De tweede Y-as die we gebruiken is de sterke acceptatie om zich te houden aan ‘de sociale norm’ versus een (zeer) grote aversie van het opleggen van beperkingen aan de individuele vrijheden.
In het schema met de data van Hofstede is zichtbaar dat ‘de Belgische cultuur’ gemiddeld zeer sterk risicomijdend is in vergelijking met 6 andere Europese landen. Nederland is, van de weergegeven landen het gemiddelde, terwijl Zweden en Denemarken nog beperkter risico’s willen mijden. Als we de acceptatie van de inperking van persoonlijke vrijheden bekijken schuift België op naar het midden. We zien in de praktijk ook dat Italië, Duitsland en Frankrijk eerder mondkapjes en andere maatregelen nemen dan dit voor België het geval is. Nederland schuift verder in de richting van Denemarken en Zweden en is, op het moment van het schrijven, nog niet aan de generieke mondkapjes maatregel toe.
Het tweede element is het psychologisch gedrag- en communicatieprofiel van medisch specialisten. Dit profiel kan ook door de ogen van DISC leefstijlen bekeken worden. In het onderstaande schema worden de DISC leefstijlen van gedrag en communicatieprofielen voorzien. Op de X-as staat nu aan de linkerzijde een meer taakgerichte en zakelijke benadering van de feiten. De eigen mening staat voor de taakgerichte specialisten in eerste instantie centraal. Aan de rechterzijde van de X-as staat de meer mensgerichte benadering centraal, waarbij de ‘samenleving’ als een geheel mede de basis vormt voor de eigen mening. Op de Y-as staat de meer extroverte en ook vaker op snelheid gerichte dynamiek aan de bovenzijde en de meer terughoudende, introverte en bedachtzame houding aan de onderzijde in het model. Uit vele onderzoeken die DISCvision samen met samhealth heeft uitgevoerd blijkt dat longchirurgen vaker een D profiel hebben en hematologen vaker een C in hun profiel hebben. Ook de meeste specialistische virologen hebben een sterke C in hun profiel. De medische discussie heeft een zakelijk feitelijke insteek.
De Nederlandse regering heeft bij de lockdown om de Corona crisis in te dammen de feiten centraal gesteld. Niet alleen heeft de regering qua samenstelling en politieke voorkeuren vooral een zakelijke C als signatuur, maar daarnaast zijn de feiten van volle IC bedden zeer objectief vast te stellen. De Nederlandse samenleving heeft de acute maatregelen, tegen de normale psychologie van vrijheden en acceptatie van risico’s in, dan ook geaccepteerd. Deze noodzaak is rondom mondkapjes niet evident en de deskundigen zijn het niet met elkaar eens.
De meerderheid van de Nederlandse samenleving heeft een I en een S profiel. Een I profiel wil het leven spontaan en ongebonden leiden. Voor mensen met voornamelijk een S in hun gedrag- en communicatieprofiel is de mening van de specialisten met een C profiel erg belangrijk. Als deze C profielen geen overeenstemming hebben is er voor het S profiel geen draagvlak voor het nemen van beperkende maatregelen te organiseren.
Voor het nemen van een collectieve maatregel is bij het ontbreken van een wetenschappelijk onderbouwde grondslag, zowel politiek als maatschappelijk, geen draagvlak. Met behulp van psychologische inzichten in de verhoudingen tussen culturen, medische specialisten en de bevolking van landen kan wat meer inzicht ontstaan waarom discussies en beslissingen in deze Corona tijd worden genomen en hoe deze worden ervaren door de bevolking en andere culturen.
